11/5/25

Περί τοῦ μέλλοντος τῶν Ἀθηναϊκῶν τρόλλεϋ(-μπας)

Τό συμβατικό ἠλεκτροκίνητο λεωφορεῖο μετά κεραίας (trolleybus), ἐφεξῆς καλούμενο χάριν συντομίας "τρόλλεϋ", παρά τό ἀδόκιμο αὐτοῦ τοῦ ὅρου, ὑπῆρξε ὡς τώρα ἔνα κατά τό μᾶλλον ἤ ἧττον μή ἐπιλέξιμο μεταφορικό μέσο γιά κάποιους σοβαρούς λόγους. Εἶναι ἄκρως ἀμφίβολο ἄν θά δικαιολογεῖτο κάποιος νά τό προτείνει, ἀκόμη καί σήμερα, πρός ὑποκατάσταση κοινῶν, θερμικῶν λεωφορείων ἤ ὁποιουδήποτε ἄλλου μεταφορικοῦ μέσου. Βεβαίως καί στήν Ἀθήνα - Πειραιᾶ ἀποδείχθηκε κάκιστη ἡ ἀντικατάσταση τῶν τροχιοδρόμων ἀπό τρόλλεϋ.

Ἐν τούτοις, σέ περιοχές πού ἥδη ὑπάρχει δίκτυο τρόλλεϋ(-μπας) χρειάζεται πάρα πολλή περίσκεψη τό ἐνδεχόμενο καταργήσεώς τους. KAI TOYTO λόγῳ κυρίως τοῦ πρόσφατου λανσαρίσματος ἀξιοποιήσιμων συσσωρευτῶν ἔλξεως, φορτιζομένων ἐν κινήσει (Σ.Φ.ε.Κ χάριν συντομίας), πού πρακτικά μηδενίζουν τό "downtime" τῶν ὀχημάτων καί ἐπεκτείνουν τήν ἀκτῖνα δράσεώς των πολύ περαιτέρω τόσο ἐκείνης τῶν συμβατικῶν τρόλλεϋ ὅσο καί ἐκείνης τῶν ἄνευ κεραίας μπαταριοκίνητων λεωφορείων. Ἐπίσης παρέχει τή δυνατότητα κατασκευῆς γραμμῶν τρόλλεϋ ξεκομμένων ἀπό τά οἰκεῖα ἁμαξοστάσια. Ἄν κάπου συμφέρει ἡ ἀξιοποιηση τέτοιων ὑβριδικῶν τρόλλεϋ, εἶναι ἐκεῖ ἀκριβῶς πού προϋπάρχει ἐκτενές δίκτυο ἐναερίου τροφοδοσίας. Ἀν δηλαδή δέν συμφέρει τό φορτιζομενο ἐν κινήσει τρόλλεϋ στήν Άθήνα, δέν συμφέρει πουθενά στήν ὑφήλιο !

Μέ μία προσεγγιστική θεώρηση, χωρίς λεπτομερή στοιχεῖα καί μελετητικά ἐργαλεῖα στή διάθεσή μας, ἀνιχνεύομε κάποιες προϋποθέσεις, προκειμένου νά καταστεῖ συμφέρουσα ἡ διατήρηση τοῦ δικτύου τρόλλεϋ:
  • Ὡς βασικότερη αὐτῶν θεωροῦμε τή δυνατότητα τῆς πιλοτικῆς - πειραματικῆς ἐφαρμογῆς τῆς νέας τεχνολογίας τρόλλεϋ χωρίς σημαντικό ἐπενδυτικό ρίσκο. Τοὐτέστιν, νά βρεθεῖ πάροχος πού θά προσφέρει μέσω λῆζινγκ ὑβριδικά τρόλλεϋ μέ Σ.Φ.ε.Κ. , περί τά 50 τεμάχια γιά νά ὑπάρξει ἀξιολόγηση σέ ἐπαρκή κλίμακα.
  • Μέ τή γενίκευση τῶν ὑβριδικῶν τρόλλεϋ μέ Σ.Φ.ε.Κ. μπορεῖ νά καταργηθεῖ ἡ ἤλεκτροδότηση κατηφορικῶν τμημάτων τοῦ δικτύου (ὑπόδειξη ἁρμόδιας μελετητικῆς ὁμάδος τῆς U.I.T.P.), ἀνακτῶντας ἀξιοποιήσιμο ὑλικό γιά ἤλεκτροδότηση πρόσθετων ανηφορικῶν τμημάτων, ἀλλά κυρίως γιά ἤλεκτροδότηση νέων κλάδων τοῦ τροχιοδρόμου.
  • Περαιτέρω, θέτομε τήν προϋπόθεση ὅτι σέ 1η φάση, μία γραμμή τρόλλεϋ δικαιολογεῖται νά ἀποξηλωθεῖ μόνο ἐφ' ὅσον δημιουργεῖται παρακείμενο -ἤ σχεδόν παρακείμενο- μέσο ἐπί σιδηροτροχιῶν.
  • Τέλος, τό ἐνδεχόμενο μιᾶς μελλοντικῆς ἐκτεταμένης συρρικνώσεως τοῦ δικτύου τρόλλεϋ χρειάζεται νά ἀποτελέσει ἀντικείμενο διαβουλεύσεως & ζυμώσεων μεταξύ ὅλων τῶν σχετικῶν φορέων, ἐπιστημονικῶν συλλόγων, τῶν ἐργαζομένων, τῶν χρηστῶν κ.ἄ.

    Μία παράμετρος πού ἔχει τεθεῖ ἐκ τοῦ πονηροῦ καί πρέπει νά ἀντιμετωπισθεῖ αὐστηρά εἶναι τό ψευδοπρόβλημα τῆς δήθεν ἀντιαισθητικότητος τῶν γραμμῶν ἐναερίου τροφοδοσίας. Αὐτό ἀπό μόνο του δέν δικαιολογεῖ τήν ἀποξήλωση οὔτε ἑνός μέτρου τοῦ δικτύου. Ἐξ ἄλλου, μετά ἀπό 120 συναπτά ἔτη παρουσίας ἠλεκτροκίνητων μετά κεραίας Μ.Μ.Μ. στόν πολιτισμένο κόσμο, ἀποτελοῦν καί αὐτά ἕνα ἀναπόσπαστο χαρακτηριστικό τοῦ ἀστικοῦ τοπίου. Ἡ "ἀντιαισθητικότης" ἀναμοχλεύεται συχνά - πυκνά ἀπό διάφορα "ψώνια", ἀλλά κυρίως ἀπό ἐπιτηδείους πού τά ἐκμεταλλεύονται γιά νά ἐξυπηρετήσουν διάφορες "κρυφές ἀτζέντες". Κατ' ἀρχή εἶναι μία ἀπό τίς "καραμέλλες" πού πιπιλᾶνε οἱ πολέμιοι τοῦ τράμ καί μπορεῖ νά γυρίσει "boomerang" καί KATA TOY TPAM. Ἑπίσης ἐδῶ καί 120 χρόνια ἐπιτηδειοι προσπαθοῦν νά προωθοῦν διάφορες πανάκριβες (+2,5 ἑκ. $/ km σήμερα) καί ἀναξιόπιστες "ἐναλλακτικές" πατέντες -κυρίως Γαλλικές- γιά ἠλεκτροδότηση τῶν τράμ μέσῳ ἀβαθῶν "κανιβώ" ἀνάμεσα στίς σιδηροτροχιές. Τέτοιες ἄφρονες ἀπαιτήσεις μπορεῖ νά δυναμιτίσουν ὅλες τίς ἐπεκτάσεις ΚΑΙ τοῦ τράμ.

    Εἰδικά γιά τήν Ἀθήνα, ἡ ἐπίκληση ἀντιαισθητικότητος εῖναι ἀπείρως γελοιότερη. Στήν πιό κακάσχημη Εὐρωπαϊκή πόλη, τούς φταῖνε οἱ γραμμές ἐναερίου τροφοδοσίας! Μήπως διαταράσσουν τήν εἰδυλλιακή εἰκόνα ἀπό τό χωροταξικό μπάχαλο καί τά ἀκαλαίσθητα τσιμεντοκούτια τῆς ἀντιπαροχῆς ἀπό ἐποχῆς Καραμανλῆ καί ἐντεῦθεν? Ἀντίθετα, ἑμεῖς βρίσκουμε τό πλεονέκτημα ὅτι μία ἐναέρια γραμμή τράμ ἤ τρόλλεϋ βοηθᾶ πολύ κόσμο νά ἐντοπίζει ἄμεσα τά σημεῖα διελεύσεως τῆς συγκοινωνίας (ἀναγνωρισιμότης), ἀλλά καί τούς ὁδηγούς αὑτοκινήτων νά ξεμπλέκουν μέσα ἀπό τό "Λαβύρινθο" τῆς ἀκανόνιστης ῥυμοτομίας μας
    Στόν ἀντίποδα, ἐπιθυμητή γιά ἀρκετούς οὐσιαστικούς λόγους εἶναι ἡ ἀραίωση τῆς περιττῆς πανσπερμίας στύλων μέσῳ τῆς συγχωνεύσεως γειτονικῶν στύλων τράμ, τρόλλεϋ, ἠλεκτροφωτισμοῦ, τηλεφωνίας, σημάτων τροχαίας κλπ κλπ σέ ἕναν.