Πρόλογος: quo vadis, Ε.Υ.Α.Ε ?
Ἀπό ποῦ νά ξεκινήσει καί ποῦ νά τελειώσει κανείς... Τό κουβάρι τῶν προβλημάτων πού συσσωρεύονται στά διάφορα κιτάπια τῆς ἡμετέρας Ε.Υ.Α.Ε. ἔχει ἰδιότητες χιονοστιβάδας καί Λερναίας Ὕδρας ταυτόχρονα. Μία πλήρης, ἀναλυτική λίστα πιθανότατα θά περιεῖχε πολλές ἑκατοντάδες καταχωρήσεων. Οἱ ἀλληλεμπλοκές καί οἱ ἀλληλεπιδράσεις μεταξύ τους εἶναι ἐπίσης περίπλοκες.
Τό χάος εἶναι μοιραῖο νά μεταφερεται σέ κάποιο βαθμό καί στή δραστηριότητα τῆς ἴδιας τῆς ἐπιτροπῆς καί νά τήν ὑποχρεώνει ENIOTE σέ σπασμωδικές καί ἀποσπασματικές κινήσεις. Ἡ κατάσταση μᾶς χαώνει τόσο συλλογικά ὡς σῶμα, ὅσο καί ἕναν-ἕναν μας ξεχωριστά. Μία πολύ σημαντική ἔνδειξη τοῦ ἀπελπιστικοῦ τῆς καταστάσεως εἶναι ὅτι ὁ ῥυθμός ἐπισωρεύσεως ζητημάτων εἶναι πολύ ταχύτερος ἀπό ὅσο δύναται ἡ Ε.Υ.Α.Ε. νά ἐπεξεργασθεῖ στοιχειωδῶς ἤ ἔστω νά καταγράψει ἀξιοπρεπῶς. 'Αναπόφευκτα, τοῦτο λειτουργεῖ μέ τή σειρά του διαλυτικά στή γραφειακή - διαχειριστική αὐτοϋποστήριξη τῆς Ε.Υ.Α.Ε, μήν ἀφήνοντας σχεδόν καθόλου περιθώρια γιά ἐργασίες ρουτίνας - διοικητικῆς ὀργανώσεως.
Οὐχ'ἧττον, χρειάζεται νά ἀναλυθεῖ ἡ κατάσταση ἐφ' ὅλης τῆς ὕλης καί ἔξω ἀπ' τά δόντια , νά ἔχουμε μία συνολική εἰκόνα τοῦ συγκοινωνιακοῦ ἐπαγγελματικοῦ τοπίου στήν Ἑλλάδα κατά τά σκέλη πού μᾶς ἀφοροῦν καί τή συναίσθηση τοῦ ποῦ πατᾶμε, ἀνεξαρτήτως τοῦ τί μπορουμε ρεαλιστικά νά ἐπιτύχουμε στό τέλος.
Διερεύνηση τῆς θεσμικῆς καί ὀργανωτικῆς διαλύσεως τῶν ἀστικῶν -καί ὄχι μόνο- σιδηροδρόμων στήν Ἑλλάδα
Οἱ ρίζες τῶν πλοκαμιῶν τῆς Λερναίας Ὕδρας τήν ὁποία ἀναφέραμε παραπάνω εἶναι κοινές, ἰχνηλατήσιμες καί, ὅσο ἀπίστευτο καί ἄν φαίνεται, μετρημένες στά δάχτυλα:
ρίζες ὀφειλόμενες στό γενικότερο περίγυροΣτήν Ἑλλάδα ἡ κουλτούρα ποιότητος καί ἐπαγγελματισμοῦ εἶναι ἐξασθενημένη, ἐνῶ κυριαρχεῖ ἡ κουτοπονηριά τῶν κοντόφθαλμων "ἐξοικονομήσεων" καί ἡ κακῶς ἐννoούμενη "μαγκιά". Ἔτσι:Χαρακτηριστικά, ἀκόμη καί ὁ τομέας πού θεωρεῖται καί καλά παγκόσμια κορυφαῖος, αὐτός τῆς Ἑλληνικῆς ναυτιλίας, ἔχει ἀποκαλύψει μπάχαλα ὁλκῆς μέ τά ναυάγια τῶν "ΔΥΣΤΟΣ", "ΣΑΜΙΝΑ" (καί ἄλλων, ὄχι τόσο πολύνεκρων ἀλλά ἐξ ἴσου ἀνησυχητικῶν), τή γύμνια ἐλεγκτικῶν δομῶν σάν τό ΝΗΟΓΝΩΜΟΝΑ κ.λπ.
ρίζες χαρακτηριστικες τοῦ κλάδου τῶν σιδηροδρομικῶν συγκοινωνιῶνΓιά νά μήν ἐξιδανικεύομε τό παρελθόν, ἡ ἀσφάλεια & προστασία σιδηροδρόμων ποτέ δέν ἦταν ἀξιοζήλευτες στή χώρα, συγκαταλέγονταν ἀνέκαθεν στά "Bon pour l'Orient" ἀντικείμενα, ἀπό τήν ἐποχή τοῦ δῆθεν ἀξιοθαύμαστου Τρικούπη. Μεταπολεμικά δε ἡ ποιότητα ξεκίνησε κατακόρυφη πτώση. Ὁ δημόσιος τεχνικός ἔλεγχος τὼν μέσων σταθερᾶς τροχιᾶς σταδιακά ἀτόνησε, κυρίως ἕνεκα τῆς προθέσεως τῆς πολιτείας νά συρρικνωθεῖ δραστικά ἡ γεωγραφική ἔκταση καί τό εὗρος τῶν παρεχόμενων σιδηροδρομικῶν ὑπηρεσιῶν πρός ὄφελος τοῦ ντόπιου καί διεθνοῦς αὐτοκινητιστικοῦ κεφαλαίου. Ἀπό τή δεκαετία τοῦ 1970 ἡ Πολιτεία ἔπαυσε οὐσιαστικά νά ἀσχολεῖται μέ τούς σιδηροδρόμους καί τήν τεχνική ἐποπτεία τους, ἀποδυνάμωσε ποσοτικά καί ποιοτικά καί τελικά ἀπενεργοποίησε τούς ἐλεγκτικούς θεσμούς ἐπιτρέποντας μία πλήρη ἀσυδοσία, σέ βαθμό προκλητικά πρωτόγνωρο γιά Εὑρωπαϊκή χώρα, ἀκόμη καί γιά τήν πολύπαθη Βρεταννία. Ἀνέχθηκε καί ἀνέχεται χονδροειδεῖς παραβιάσεις ἀκόμη καί τῆς ἀτελοῦς καί ἐλλιποῦς νομοθεσίας, πού ἡ ἴδια θέσπισε. Ολες οι ἐναπομείνασες σιδηροδρομικές εκμεταλλεύσεις αυτοαναδείχθηκαν σέ ΚΡΑΤΟΣ ΕΝ ΚΡΑΤΕΙ ὅπου ὁ μόνος ἀπομένων ἐλέγχων εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἐλεγχόμενος. Καταλυτικά στόν ἀναπόδραστο αὐτό φαῦλο κύκλο ἦλθαν νά ἐπιδράσουν τά μνημόνια ἀπό τό 2010 καί δῶθε. Ὡς ἀποτέλεσμα, αὐτή τή στιγμή στήν Ἑλλάδα ἔχει ἀπωλεσθεῖ ἡ συλλογική, ὀργανωμένη καί συστηματική τεχνογνωσία λειτουργίας σιδηροδρόμων (καί χερσαίων μαζικῶν συγκοινωνιῶν γενικότερα). Ἀπομένουν κάποιοι σκόρπιοι, ὀλιγάριθμοι εἰδήμονες -ἐν πολλοῖς σέ ἀκαδημαϊκά ἤ "ψυγειοποιημένα" πόστα-, μεμονωμένοι κοῦκοι πού ἀδυνατοῦν νά φέρουν ὅποιαδήποτε "ἄνοιξη".Χαρακτηριστικά στοιχεῖα τῆς καταστάσεως στούς Ἀθηναϊκούς ἀστικούς σιδηροδρόμουςΓενικά-conceptual-ὀργανωτικάἜτσι, καί τό νεόκοπο μετρό Ἀθηνῶν ἐξελίχθηκε ὡς ἕνας πειρατικός σιδηρόδρομος μέ ἔκνομη καί φασίζουσα ὀργανωτική δομή, ἔκνομη ὑποστελέχωση, ἀναξιοκρατία, ἀνεπαρκέστατη κατάρτιση καί ἀνυπαρξία κανονισμῶν σιδηροδρομικῆς ἐκμεταλλεύσεως, πού λειτουργεῖ ἐμπειροτεχνικά σάν βιντεοπαιγνίδι "στοῦ κασσίδη τό κεφάλι".Εἰδικότερα γιά τίς 2 γραμμές τῆς ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, ἄν στηνόταν ὅπως θά ἔπρεπε ἡ προετοιμασία τῆς ἐμπορικῆς τους λειτουργίας, τά ἐγκαίνια δέν θά προλάβαιναν τίς ἐκλογές τοῦ 2000 καί ἀναμφίβολα ἡ κυβέρνηση Σημίτη θά ἐστερεῖτο τοῦ ἀνεπαίσθητου προβαδισματος πού τελικά πέτυχε ἔναντι τῆς Ν.Δ. Ἡ ἐπιχείρηση ἐκμεταλλεύσεως τῶν Ἀθηναϊκῶν ἀστικῶν σιδηροδρόμων κατ'οὐσία συνιστᾶ μία συγκεκαλυμμένη(?) ἐγκληματική ὀργάνωση, ἡ ὁποία καταληστεύει τήν ἐργατική δύναμη τοῦ προσωπικοῦ καί τό κόμιστρο πού καταβάλλει τό κοινό σέ ποσοστά μακράν ὑπέρτερα τῆς εύλογοφανοῦς, "νόμιμης" ἀπομυζήσεως πού ὑποθετικά χαρακτηρίζουν ἕνα "εὐνομούμενο", βορειοευρωπαϊκοῦ τύπου καπιταλιστικό καθεστώς.
Χαρακτηριστική ἡ ἐπιβολή ομερτά μέσῳ καί πειθαρχικῆς κατατρομοκρατήσεως δεκάδων ἐργαζομένων πού κατά καιρούς διεκδίκησαν συνθῆκες στοιχειώδους ἀσφάλειας. Ἐξειδικευμένες παρατηρήσειςἘλάχιστα highlights ἐνδεικτικά, δέν εἶναι στόχος ἐδῶ ἡ ἐξαντλητική παρουσίαση ὁλόκληρων "πακέττων".Ἔλλειψη τεχνογνωσίας κυκλοφορίας & ἐλιγμῶνΠροαναφέραμε πώς τό Μετρό λειτουργεῖ ἐμπειροτεχνικά σάν βιντεοπαιγνίδι. Δέν ἔχει διατυπωθεῖ κάποιο θεωρητικό κυκλοφοριακό μοντέλο, ἁπλᾶ κάποιοι "χειρίζονται" τήν τηλεδιοίκηση καί τό Α.Τ.Ο. τῆς ἀεί καί πανταχοῦ παρούσης Ζῆμενς. Δέν ὁρίζεται πουθενά τί εἶναι "Σταθμός", τί εἶναι "Σταση", τί εἶναι "Τμῆμα Ἀποκλεισμοῦ" (κινητό & σταθερό), τί εἶναι "διασταύρωση", καμμία ἀπό τίς δεκάδες ἔννοιες τὴς σιδηροδρομικῆς κυκλοφορίας. Ὡς ἀποτέλεσμα, τό προσωπικό διαχειρίσεως τῆς κινήσεως εἶναι εὐεπίφορο σέ κυκλοφοριακά ἐπικίνδυνες πρακτικές λόγῳ ἀγνοίας στοιχειώδους δυναμικῆς τῆς σιδηροδρομικῆς κυκλοφορίας. Ἐρωτοῦμε: Ὁ νόμος σταματά στή Δουκίσσης Πλακεντίας? Ἔχουν ἡμερομηνία λήξεως οἱ νόμοι τοῦ ¨κράτους¨? (ὁ Θεός νά τό κάνει κράτος, ἀλλά λέμε τώρα)
Ἡ ἐντύπωση πού προσπαθοῦν νά καλλιεργήσουν στελέχη τῆς ἀνωτάτης διοικήσεως στίς θεσμοθετημένες τριμερεῖς διαβουλεύσεις μέ τήν Ε.Υ.Α.Ε. εἶναι ὅτι βασει κάποιων ὀμιχλωδῶν, ἀνεξήγητων παραδοχῶν, ἡ ἐπιχείρηση μέ τό σόλοικο τίτλο "ΣταΣυ" δικαιοῦται νά αὐτοεξαιρεῖται κατά τό δοκοῦν ἀπό νομοθετημένες τεχνικολειτουργικές ῥυθμίσεις περί σιδηροδρόμων! Ἤ, ἐπειδή κομμάτια τῆς νομοθεσίας εἶναι "πολύ παλιά" δέν δεσμεύουν εἰδικά ἐμᾶς, λές καί οἱ νόμοι ἔχουν ἡμερομηνία λήξεως. Ὡς μοναδικό θεσμό ἀπαιτοῦν νά ἐφαρμόζουν τήν ἀνεξέλεγκτη "διευθυντική δικτατορία" σύμφωνα μέ τίς ἑκάστοτε προτεραιότητές τους. Ἡ ἀλαζονική ἡμιμάθεια συνεζευγμένη μέ τήν αὐθαιρεσία εἶναι βασικός ὑπονομευτής τῆς ἀσφάλειας τῶν σιδηροδρομικῶν δραστηριοτήτων.
Τό Τμῆμα Ἐκπαιδεύσεως ὑπερβαίνει ἑαυτόν σέ φιλότιμη, ποιοτική καί πρωτοποριακή δουλειά, ἀλλά μέσα στά ἀσφυκτικά πλαίσια τῆς λειτουργίας ἡ ἀποτελεσματικότητά του "πνίγεται". Ἕνα βασικό αἴτιο εἶναι ὅτι μέ τήν ἐργασιακή ἐντατικοποίηση δίδεται σχεδόν μηδενικός χρόνος στό προσωπικό γιά:
Παράτυπη κακοστελέχωση σταθμῶν & ἁμαξοστοιχιῶνΚατ' οὐσία ὑποκατάσταση τοῦ θεσμοθετημένου προσωπικοῦ συνοδείας ἁμαξοστοιχιῶν καί ὑποβοηθήσεως τοῦ ἔργου τῶν σταθμαρχῶν ἀπό ὑπενοικιαζόμενους σεκιουριτάδες μέ φάστ-τράκ ἡμιεκπαίδευση.'Ανθρώπινο δυναμικό`Εἶχε προσληφθεῖ προμνημονιακά στήν πρώτη γραμμή ἀξιοπρεπέστατο ποσοστό προσωπικοῦ κατάλληλου γιά σιδηροδρομική σταδιοδρομία. 'Εν τούτοις:
Ἀριθμητική ὑστέρηση Ε.Υ.Α.Ε.Ἡ ἀριθμητική δύναμη κάθε Ε.Υ.Α.Ε. ὁρίζεται βάσει τοῦ Νόμου 3850/2010 μέ ἕνα ἰδιότυπο, μή ἀναλογικό ἀλγόριθμο μέ πλαφόν τά 7 ἄτομα, ὅσες χιλιάδες ἐργαζομένων καί ἄν ὑπηρετοῦν στήν ἐπιχείρηση. Ὁ μοναδικός τρόπος αὐξήσεως τῶν ἐκπροσώπων Υ & Α ἀπό κεῖ καί πάνω ὅταν παύσουν νά καλύπτουν τίς πραγματικές ἀνάγκες εἶναι ἡ δημιουργία περισσότερων τῆς μιᾶς Ε.Υ.Α.Ε, πού θά μοιράζονται τίς γεωγραφικές περιοχές δραστηριοποιήσεως τῆς ἐταιρείας. Ὁ γράφων εἶχε προειδοποιήσει ἐπανειλημμένα, ἔγκαιρα ἀλλά ἀτελέσφορα γιά τά μειονεκτήματα μίας μόνης Ε.Υ.Α.Ε. γιά τή συγκεκριμένη ἐπιχείρηση.Ἔτι ἀνεπαρκεστέρα καθίσταται ἡ ἀριθμητική μας δύναμη ἀπό τό ὅτι ἡ νομοθεσία Ὑγιεινῆς & Ἀσφάλειας βασίσθηκε σέ πρότυπα πολιτισμένων χωρῶν, ὅπου ἡ ἀσφάλεια ἐκλαμβάνεται ἐμπεδωμένη ὡς αὐτονόητη προτεραιότητα τοῦ καθενός καί ὄχι μόνο τῶν τεχνικῶν ἀσφαλείας καί τῶν Ε.Υ.Α.Ε. Στήν Ἑλλάδα ἡ ἀνυπαρξία βιομηχανικῆς κουλτούρας καί κουλτούρας αὐτοπειθαρχίας θά ἀπαιτοῦσε πιθανόν ἀνά πεντάδα ἐργαζομένων ἄλλους τρεῖς (σέ ὅλα τά ιεραρχικά ἐπίπεδα) γιά νά κάνουν τό "χωροφύλακα" ἀποτρέποντας παραβιάσεις ἀσφάλειας !(ὄχι μόνο σέ μέλη Ε.Υ.Α.Ε., ἀλλά σέ κάθε λογῆς θεματοφύλακες Υ & Α) Ἐδῶ σημειώνουμε καί τό ἐλάττωμα τῆς νομοθεσίας, πού ἐξαρτᾶ τήv ἀριθμητική δύναμη τῶν Ε.Υ.Α.Ε. & τῶν τεχνικῶν ἀσφαλείας ἀπό τόν συνολικό ἀριθμό τῶν ὑπαλλήλων καί ὄχι τῶν ἀνθρωποωρῶν. Ἔτσι προκύπτει τό ὀξύμωρο ἡ ὑπερεργασία καί ἡ ἐντατικοποίηση νά μειώνουν τίς ἀπαιτήσεις σέ Ε.Υ.Α.Ε. & τεχνικούς ἀσφαλείας, καθ'ην στιγμήν αὐξάνουν σημαντικά τήν ἐπικινδυνότητα τῆς ἐργασίας! Τέλος, ἕνας τέταρτος πρόσθετος παράγων ἀριθμητικῆς μας ἀνεπάρκειας εἶναι τό "μαγείρεμα"-ὑποτίμηση τῶν συντελεστῶν ἐπικινδυνότητος διαφόρων εἰδικοτήτων πού ἐλαττωσε σημαντικά τίς ἀνθρωποῶρες Ε.Υ.Α.Ε. & τεχνικῶν ἀσφαλείαςΣέ κάθε περίπτωση, ἀκόμη καί οταν υπάρχει ἀριθμητική ἐπάρκεια Ε.Υ.Α.Ε. νά κρατουμε υπ' οψη ὅτι ειναι φύσει αδύνατο κάποιος νά ἀνταποκριθεῖ στά καθήκοντα Ε.Υ.Α.Ε. καί στά ὑπηρεσιακά του καθήκοντα μέσα στό κανονικό 40ωρο χρόνο εργασίας. Ὅποιος προσπαθήσει νά συγκεράσει καί τά 2, θά κάνει μισοδουλειές καί πασσαλείμματα καί στά 2. Τι θά ἔπρεπε νά γινόταν ἰδεωδῶς ΒΥ ΤΗΕ ΒΟΟΚἈπό τά καταμαρτυρούμενα στό παρόν καταλήγομε ἀβίαστα στό συμπέρασμα ὅτι ἡ Ἑλλάδα :Γιά νά τό θέσομε ωμά, μοναδική δόκιμη ἐλπιδοφόρα διέξοδος θά' ταν ἡ μετάπτωση τῆς χώρας σέ συγκοινωνιακό προτεκτορᾶτο γιά μία παρατεταμένη περίοδο μέ:
Προφανῶς δέν πρόκειται νά γίνει τίποτε ἀπό ὅλα αὐτά, ἀλλά πρέπει νά εἰπωθοῦν καθαρά ἀκαδημαϊκά γιά νά ὑπάρχει συναίσθηση γιά τά χάλια στά ὁποῖα βρισκόμαστε. Τούτου λεχθέντος, προχωροῦμε νά δοῦμε τί μικροπράγματα μποροῦν νά γίνουν μέσα σέ αὐτή τήν κατάσταση. 'Οργανωτικά Ε.Υ.Α.Ε.Συμπεραίνεται ἀπό τά παραπάνω πώς ἡ συμβατική δράση τόσο τῶν ὅποιων Ε.Υ.Α.Ε, ἀλλά καί τῶν σωματείων, δέν δύναται νά ἐπιφέρει οὐσιώδεις βελτιώσεις στό σύστημα καί τήν ἀσφάλεια λειτουργίας τῶν σιδηροδρόμων χωρίς τήν μαχητική, ἀντισυστημική κινητοποίηση σημαντικοῦ ποσοστοῦ τῶν λαϊκῶν τάξεων. Οἱ βασικοί λόγοι γιά τήν ἐξακολούθηση λειτουργίας αὐτῶν τῶν ὀργάνων ἔγκεινται κυρίως:
Whistleblowing - ἐξυγιαντικές δράσεις γιά τίς Ε.Υ.Α.Ε. στόν κλάδο τῶν σιδηροδρόμωνΤά κυριότερα δυστυχήματα στήν Ἐλλάδα τόν 21ο αἰῶνα καταδεικνύουν:Σέ ἀντίθεση μέ τίς προηγμένες καπιταλιστικές χῶρες, ἒδῶ ἂπουσιἀζουν συστημικές άσφαλιστικές δικλεῖδες. Τά κατεστημένα ἒπιστημονικά ἒπιμελητήρια κ.λπ. ὄργανα ἂποδεικνὐονται παρακμιακά καί χρεοκοπημένα. Ὣς μοναδικός δυνάμει ἒξυγιαντικός παράγων καί ὓπερασπιστής τῆς ἂσφάλειας τοῦ ἒπιβατικοῦ κοινοῦ -ἂλλά καἰ τοῦ περιβάλλοντος- προβάλλει τό συνειδητοποιημένο κομμάτι τῆς ἒργατικῆς τάξεως. Σάν κύρια λοιπόν χρησιμότητα τῶν ἒπαγγελματικῶν Ε.Υ.Α.Ε. ἀνοδεικνὐεται τό whistleblowing, εἰδικά σέ συνεργασία μέ εὐεπίφορα Μ.Μ.Ε. καί μέ τή φιλοσιδηροδρομική κοινότητα. Ὅπως μέσα στά συνδικᾶτα, ἔτσι καί στίς Ε.Υ.Α.Ε. oφείλομε νά καταπολεμοῦμε τό συντεχνιασμό καί τήν ἀνοχή κακῶς νοούμενων μικροσυμφερόντων (ὅσο ἀντιδημοφιλές καί ἄν γίνεται αὐτό κατά καιρούς, πληρώνοντας φυσικά τό ἀναπόφευκτο τίμημα). Σέ τελική ἀνάλυση, εἶναι καί τό πεδίο ὓγιεινῆς καί ἀσφάλειας ἕνας ἀκόμη στῖβος μάχης τοῦ ταξικοῦ πολέμου, μέ ὅλα τά χαρακτηριστικά πού διέπουν τόν τελευταῖο. |